Η απόφαση ορόσημο της 21ης Ιουλίου .

Καθώς η Ελλάδα στροβιλίζεται στον κυκλώνα του Μνημονίου συγκλονίζοντας τα θεμέλια του κοινωνικού κράτους που είχε οικοδομήσει, ολοένα και συχνότερα ο δημόσιος λόγος αναφέρεται στις ιστορικές αποφάσεις-ορόσημο της περίφημης Συνόδου Κορυφής του Euro group της 21ης Ιουλίου 2011.
Ποιές όμως είναι αυτές οι σημαντικές δεσμεύσεις των ηγετών της ευρωζώνης απέναντι στην Ελλάδα
και στο μέλλον της ίδιας της νομισματικής ένωσης ;
Αν και το μέλλον της πατρίδας μας εμφανίζεται να συνδέεται άρρηκτα με την εφαρμογή των αποφάσεων της 21ης Ιουλίου, εδώ δεν θα αναφερθούμε στις δεσμεύσεις της Ελλάδας προς την Ευρωπαϊκή Ένωση,
Οι 17 ηγέτες των χωρών-μελών της ευρωζώνης, κατά τη συνεδρίαση της Συνόδου Κορυφής του Eurogroup της 21ης Ιουλίου 2011, δεσμεύτηκαν ομοφώνως, μεταξύ άλλων και για τα παρακάτω, αναφορικά με την κρίση χρέους της Ελλάδος:
1. α) Δημιουργία ενός νέου προγράμματος για την Ελλάδα - από κοινού με το ΔΝΤ - δηλαδή, ένα «δεύτερο Μνημόνιο», ένα δεύτερο πακέτο οικονομικής στήριξης, συνολικής αξίας 109 δισ. ευρώ, με σκοπό την πλήρη κάλυψη του χρηματοδοτικού ελλείμματος της χώρας.
β) Παράλληλα, παρατάθηκαν οι προθεσμίες λήξεως του υφιστάμενου μηχανισμού στήριξης.
2. Το δεύτερο, αυτό, πρόγραμμα για την Ελλάδα, προβλέπει την «εθελοντική» συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στη διάσωση της χώρας, καθώς, θεωρήθηκε, ότι αυτός είναι συνυπεύθυνος για τη δημιουργία της σημερινής κρίσης χρέους και πρέπει να συνεισφέρει στην ανάσχεσή της. Ως ιδιωτικός τομέας, αλλιώς PSI, εδώ εκλαμβάνονται τράπεζες, ασφαλιστικές εταιρείες, θεσμικοί και άλλοι επενδυτές ελληνικών ομολόγων.
3. Αυτή η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα - στα αγγλικά, Private Sector Involvement ή αλλιώς PSI ή διαφορετικά το επονομαζόμενο «πρόγραμμα ανταλλαγής ελληνικών ομολόγων» - αποτελεί προϊόν «ελεύθερης διαπραγμάτευσης» (πάντα, υπό την κηδεμονία των ισχυρών χωρών της ευρω-ζώνης) της Ελλάδος με τους ενδιαφερόμενους και πρόθυμους πιστωτές της, στη βάση ενός πολύ συγκεκριμένου σχεδίου που έχει προτείνει το Ινστιτούτο Διεθνούς Χρηματο-οικονομικής (IIF) σε ρόλο διαμεσολαβητή, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Ένωση, για το οποίο έχουν κατ' αρχήν συναινέσει οι εμπλεκόμενες πλευρές.
4. Όπως έχει δοθεί στη δημοσιότητα και είναι γνωστό μέχρι σήμερα, το πρόγραμμα αυτό, συνοπτικά, προβλέπει την πραγματοποίηση ζημίας 21% (= «κούρεμα») στους ιδιώτες κατόχους ελληνικών ομολόγων, βεβαίως, μόνον σε όσους εξ αυτών προθυμοποιούνται να συμμετάσχουν στο PSI, υπό την - πάντα, ανεπίσημη - καθοδήγηση των κυβερνήσεων των χωρών τους.
5. Το PSI αρχικά προοριζόταν για τα ελληνικά ομόλογα που λήγουν μέχρι και το 2019, ενώ είχε τεθεί ως απαραίτητη προϋπόθεση για την ενεργοποίηση του προγράμματος, η συμμετοχή στο πρόγραμμα τουλάχιστον του 90% της αξίας των ομολόγων αυτών που κατέχουν ιδιώτες επενδυτές. Ο στόχος αυτός, σήμερα φαίνεται να έχει ήδη υπερκαλυφθεί. Παράλληλα, πλέον, δεν αποκλείεται η τελική μορφή του PSI (που ακόμα τελεί υπό διαπραγμάτευση) να εφαρμοστεί και για ελληνικά ομόλογα που λήγουν πέραν του 2019 - αυξάνοντας τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στο κόστος του δεύτερου πακέτου διάσωσης της Ελλάδος - ενώ το «κούρεμα» τώρα ενδέχεται να ανέλθει σε ποσοστό μεγαλύτερο του 21%.
6. Οι ηγέτες της ευρωζώνης, την 21η Ιουλίου αποφάσισαν να χρησιμοποιήσουν τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Χρηματοοικονομικής Σταθερότητος (EFSF) ως μέσο χρηματοδότησης του δεύτερου πακέτου στήριξης της Ελλάδος. Σε αυτό το πλαίσιο, αποφασίστηκε η επιμήκυνση της λήξης των μελλοντικών δανείων του EFSF προς την Ελλάδα, από 7,5 χρόνια, σε τουλάχιστον 15 και το μέγιστο μέχρι 30 χρόνια και μάλιστα με δεκαετή περίοδο χάριτος. Επιπλέον, τα επιτόκια δανεισμού της Ελλάδος από τον EFSF περιορίζονται σημαντικά, στο επίπεδο του 3,50%, υπό τις τρέχουσες συνθήκες.
7. Οι 17 Ευρωπαίοι ηγέτες ζήτησαν και την υλοποίηση μιας «συνολικής στρατηγικής οικονομικής μεγέθυνσης και επενδύσεων στην Ελλάδα», μεταξύ άλλων, μέσω της παροχής εξειδικευμένης τεχνογνωσίας, με σκοπό τη βελτίωση της απορρόφησης από την Ελλάδα, πόρων των ευρωπαϊκών διαρθρωτικών ταμείων, ούτως ώστε να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα και η ανάπτυξη της χώρας.
8. Εξαιρετικά σημαντική ήταν και η δέσμευση, ότι αν παραστεί ανάγκη, οι χώρες της ευρωζώνης θα παράσχουν «επαρκείς πόρους για την ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών», με σκοπό την ευρωπαϊκή προστασία του εγχώριου τραπεζικού συστήματος σε ενδεχόμενο κλυδωνισμό του.
9. Στις ανατρεπτικές αποφάσεις της 21ης Ιουλίου, οι οποίες αλλάζουν τους «κανόνες του παιχνιδιού» στην ευρωπαϊκή κρίση χρέους, περιλαμβάνεται η περίφημη διεύρυνση των αρμοδιοτήτων του EFSF και του διαδόχου του, ESM - η οποία μέχρι σήμερα, δεν έχει εγκριθεί από τα εθνικά κοινοβούλια όλων των χωρών-μελών της ευρωζώνης ως εξής:
α) Χρηματοδότηση ανακεφαλαιοποίησης εμπορικών τραπεζών μέσω δανεισμού κυβερνήσεων, ακόμα και σε χώρες που δεν υπάγονται σε πρόγραμμα στήριξης και
β) Απ' ευθείας παρέμβαση στις δευτερογενείς αγορές ομολόγων, για αγορές ομολόγων κατ' ευθείαν από τους κατόχους τους, σε περιπτώσεις που αυτό κριθεί ότι συμβάλλει στην αποτροπή της εξάπλωσης της κρίσης χρέους.
Μετά την - απαιτούμενη - έγκριση από τα εθνικά κοινοβούλια όλων των χωρών-μελών της ευρωζώνης, των αποφάσεων της 21ης Ιουλίου, οι δεσμεύσεις αυτές θα καταστούν πρακτικά εφαρμόσιμες.